De herziene meetmethodiek Losmaakbaarheid is ontwikkeld en getoetst door een consortium van Alba Concepts, Dutch Green Building Council, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en W/E Adviseurs in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. In het eerste rapport van september 2019 is de fundatie voor de meetmethode opgesteld, waarna de markt uitgedaagd is om de meetmethode toe te passen in de praktijk en hier feedback op te geven. Dit resulteerde in diverse inzichten, verbeteringen en een herziene versie van de meetmethode voor losmaakbaarheid.
In onderstaande video lichten we toe wat er is veranderd ten opzichte van het eerste rapport en wordt de publicatie overhandigd aan de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie.
Verbeterde meetmethode voor losmaakbaarheid
In deze meetmethode zijn de definities, randvoorwaarden en uitgangspunten voor het bepalen van de losmaakbaarheidsindex uitgelegd. De scope van de meetmethode is aangepast. Er wordt nu volledig aangesloten op de meetmethode voor de Milieuprestatie Gebouwen (MPG). ‘Deze nieuwe formule toont op een eerlijke manier het gedrag van de losmaakbaarheid van het product, waarbij de zwakste schakel het zwaarst meetelt, aldus Mike van Vliet, Alba Concepts. ‘Dit geeft ons de mogelijkheid om inzicht te geven in de losmaakbaarheid per laag van Brand. Om vervolgens op gebouwniveau een score voor de losmaakbaarheidsindex te geven’.
Toepassen van meetmethode voor losmaakbaarheid
Hans Korbee, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, stelt dat losmaakbaarheid zich ontwikkelt tot één van de sleutels in de circulaire bouweconomie, naast begrippen als adaptiviteit, toxiciteit, waardeontwikkeling en milieukostenindicatie. ‘Losmaakbaarheid kan de sleutel zijn om dat wat vast zit vrij te laten komen voor (her)gebruik, liefst zo hoogwaardig mogelijk.’
Ook Vincent Gruis, TU Delft en Voorzitter Transitieteam Circulaire Bouweconomie, geeft aan dat losmaakbaarheid goed past in de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. ‘We zien dat zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers behoefte hebben aan duidelijkheid over de mate van circulariteit en losmaakbaarheid van een gebouw. Meten is een eerste belangrijke stap om dat inzichtelijk te maken. Met de meetmethode voor losmaakbaarheid stimuleren we de kant van vraag en aanbod. Het helpt opdrachtgevers om circulair uit te vragen en opdrachtnemers om hun eigen producten te beoordelen’. Mike van Vliet vult nog aan dat de meetmethode nu ook richting de GWW wordt onderzocht, ook als onderdeel van de transitie naar een circulaire bouweconomie.
| Download hier het rapport |  |
Integratie in BREEAM-NL, GPR Gebouw en NMD
De losmaakbaarheidsindex is sinds 2020 als credit opgenomen in de nieuwe Beoordelingsrichtlijn voor BREEAM-NL Nieuwbouw. Rudy van der Helm, DGBC, beschrijft dat naast de technische eisen van de verbindingen ook een bestek wordt gevraagd over de wijze waarop elementen en producten weer losmaakbaar zijn. Eind 2021 wordt het nieuwe BREEAM-NL In-Use keurmerk verwacht, momenteel wordt gezocht naar een wijze waarop Losmaakbaarheid hierin geïntegreerd kan worden voor kleine toevoegingen aan bestaande gebouwen.
Binnenkort is de meetmethodiek ook toepasbaar in GPR Gebouw. David Anink, W/E Adviseurs, schetst routes voor de korte en lange termijn. Daarbij beschouwt hij losmaakbaarheid als een randvoorwaarde. ‘Losmaakbaarheid krijgt pas echt waarde in combinatie met andere factoren, zoals hergebruikspotentie, hoogwaardige recycling en adaptiviteit.’ Jan Willem Groot, NMD, ziet ook kansen om de meetmethodiek toe te passen op bestaande instrumenten. ‘Losmaakbaarheid kan als optie worden meegenomen in het verwerkingsscenario einde leven binnen MPG. Op de lange termijn zie ik potentie in het koppelen van een initiële restwaarde aan de losmaakbaarheidsindex.’
De praktijkervaring leert dat losmaakbaarheid aan de basis staat van diverse circulaire bouwprincipes. Denk aan hoogwaardig hergebruik van bouwproducten, adaptief bouwen, circulair beheer- en onderhoud en het mogelijk toepassen van circulaire verdienmodellen. Je moet de meetmethode altijd in relatie tot andere circulaire principes toepassen. Wij doen een oproep om praktijkervaring met elkaar te delen en zo praktijk en theorie over losmaakbaar bouwen nog verder te stimuleren.
