Om te beginnen moeten we weten wat stikstof nu eigenlijk is
Zonder te veel de scheikundige materie in te duiken: het is een hoofdbestanddeel van de lucht die we dagelijks inademen. Ongeveer 78% van alle lucht om ons heen bestaat uit stikstof. Niks mis mee dan toch? Niet helemaal. Stikstof kan zich hechten aan andere atomen, zoals zuurstof en waterstof. Dit worden ook wel reactieve verbindingen genoemd, bijvoorbeeld stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). En deze vormen van stikstof zorgen voor de huidige milieuproblematiek. In het bouwproces worden (via dieselmotoren) voornamelijk de stikstofoxiden uitgestoten, niet ammoniak. Ammoniak kan wel weer verder terug in de bouwketen vrijkomen, bijvoorbeeld bij de productie van bepaalde bouwmaterialen. De hoeveelheid reactief stikstof op aarde is in de afgelopen eeuw verdubbeld.
Welke sectoren zijn er verantwoordelijk voor de stikstofuitstoot?
Stikstof die neerdaalt wordt ook wel stikstofdepositie genoemd. De landbouw heeft met 46 procent het grootste aandeel en 32% is zowaar afkomstig uit het buitenland. Het wegverkeer en huishoudens zorgen beiden voor nog eens 6 procent van de uitstoot. En bouw? Die sector is verantwoordelijk voor nog geen 1 procent, zo blijkt uit het rapport van de commissie Remkes.
En toch liggen duizenden bouwprojecten stil...
Het kabinet kondigde op 13 november nieuwe maatregelen aan, die moeten zorgen voor 'een grote stap in het oplossen van de complexe stikstofproblematiek'. Maar wat maakt de bouwsector zo complex? De gebouwen zelf zijn niet zijn niet per se een probleem, zeker nu nieuwe woningen geen gasketel meer hebben. Maar gedurende het bouwproces komt wel stikstof vrij. Denk hierbij aan het af en aanrijden van zware bouwmachines als shovels, aggregaten, kranen en vrachtwagens, die op fossiele brandstoffen rijden. En zijn er natuurlijk nog de talloze werklieden die zich dagelijks naar de werkplaats verplaatsen en weer terug. Bij die vervoersbewegingen komt NOx vrij, die neerdaalt in de natuur. Waar de elektrische auto inmiddels niet meer is weg te denken op de weg, staat de ontwikkeling van grote elektrische bouwmachines nog in de kinderschoenen.
Voor nieuwe gebouwen en gebiedsontwikkelingen geldt dat ze ook in de gebruiksfase stikstof-emitterende activiteit kunnen aantrekken, met name via het niet-elektrisch (auto)verkeer.
Welke kansen ziet DGBC?
DGBC wil een versnelling brengen in het verduurzamen van de gebouwde omgeving en daarmee een gezonde leefomgeving creëren. Het reduceren van de stikstof-emissies ten gevolge van bouwactiviteiten, nieuwe gebouwen en gebiedsontwikkelingen is volgens DGBC een onderdeel van de noodzakelijke transitie naar oplossingen en incentives voor een lagere milieu-impact van de bouwsector. Het reduceren van stikstof betekent vrijwel altijd dat je ook andere emissies reduceert: minder CO2, fijnstof en geluid bijvoorbeeld. Het draagt bij aan een schonere bouwplaats en een prettiger omgeving voor de mensen die er gaan wonen of werken.
En stikstofvrij bouwen is de toekomst?
Bouwen met een uitstoot van 0,00 is voorlopig wel een opgave. Daarom ook het congres op 12 december 2019. Het emissievrij bouwen is eigenlijk morgen al wenselijk, maar de eerlijkheid gebiedt te erkennen dat we te weinig materieel voorhanden hebben om daar morgen mee te kunnen beginnen. De ontwerpen en de logistiek zijn er ook nog niet op ingericht. Emissievrij bouwen vraagt dus iets van ontwerpers, van ontwikkelaars, van bouwers. Er zijn innovatieve oplossingen nodig. DGBC nodigt partijen uit de keten uit om tot een strategisch actieplan voor de bouw, zodat de stikstofuitstoot op een constructieve manier wordt gereduceerd en om al het bouwmateriaal emissievrij te maken. Inmiddels zijn er al goede voorbeelden van koplopers in de bouwsector en blijken veel partijen de ambitie naar emissievrij bouwen en ontwikkelen te onderschrijven. De goede voorbeelden delen we graag met je tijdens het congres op 12 december.
