In gesprek over fossiele subsidies met minister Hermans
Een zeskoppige vertegenwoordiging van brandbrief-ondertekenaars trok eind maart naar Den Haag voor een gesprek met minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen voor Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane. Samen met 5 andere afgevaardigden wees Jan Kadijk, Manager Kennis en Innovatie bij Dutch Green Building Council (DGBC), de bewindspersonen op het belang van de afbouw van fossiele subsidies.
Lisanne Boersma, directeur en campaigner energietransitie bij WISE Nederland, onderstreepte namens de brede coalitie dat afschaffen van fossiele subsidies niet alleen broodnodig is bij het tegengaan van gevaarlijke klimaatverandering: “Het draagt ook bij aan onze energieonafhankelijkheid, een gezonde leefomgeving, een betaalbare energierekening en biedt volop kansen voor een schone economie en het versterken van onze concurrentiekracht. Ook om het klimaatdoel van 2030 uit de klimaatwet weer in beeld te brengen is het niet meer dan logisch om de financiële voordelen voor het verbruik van fossiele brandstoffen snel af te bouwen.”
Ongelijk speelveld
Dankzij fossiele subsidies delft de duurzame economie het onderspit. Kadijk illustreerde deze stelling door de minister en staatssecretaris te wijzen op een tegenstrijdigheid: “Het is noodzakelijk dat grote kantoren en winkelcentra verduurzamen, maar zij worden vreemd genoeg fiscaal meer bevoordeeld naarmate ze meer gas en stroom gebruiken. Grootverbruik levert korting op de energiebelasting op. Daarnaast worden veel traditionele bouwmaterialen als baksteen, steenwol, glas, staal met zeer energie-intensieve processen geproduceerd. Maar waar deze energie-intensieve producenten de wind in de rug hebben dankzij een enorme korting en soms zelfs vrijstelling van energiebelasting op hun aardgas en stroomverbruik, hebben de producenten van bijvoorbeeld biobased bouwmaterialen dit niet. Dit is een ongelijk speelveld, dat in het nadeel is van bouwmaterialen die CO2 vastleggen: terwijl dat nu precies de materialen zijn waarmee de klimaatdoelen dichterbij worden gebracht.”
De minister en staatssecretaris hoorden de voorbeelden van alle afgevaardigden aan. Ze benadrukten dat voor dit kabinet de klimaatdoelen blijven staan en dat de afbouw van fossiele subsidies op de politieke agenda staat. De verwachtingen werden tegelijkertijd meteen getemperd: er zijn meer doelen die gehaald moeten worden, en grote geopolitieke problemen. Het moet wat het kabinet betreft wel haalbaar zijn, en op te brengen zijn voor bedrijven en particulieren.
Portie moed
Na afloop van het gesprek concludeert Fossielvrij NL dat het kabinet weliswaar het probleem van fossiele subsidies ziet, maar tegelijkertijd vooral bevreesd is voor het kopje onder gaan van oude, vervuilende industrieën die niet zonder fossiele subsidie kunnen of willen: “Door in de reflex te vervallen om het afschaffen van de fossiele subsidies te compenseren met andere subsidies, blijft het resultaat dat het speelveld met de echt duurzame alternatieven ongelijk blijft. De grote winnaar van dit beleid is de fossiele industrie, de grote verliezer is juist de duurzame en circulaire economie – en wij allemaal. Met beleid gericht op het verleden, bouw je geen toekomst op.”
Tegelijkertijd constateert Fossielvrij NL een grote kans: “De minister en staatssecretaris zeggen zich in te zetten voor het halen van de klimaatdoelen. Dan ontkomen ze er niet aan om nu met een plan te komen om fossiele subsidies af te schaffen. Met een portie moed komen de minister en staatssecretaris een heel eind.”
Brandbrief ‘Stop fossiele subsidies’
Tijdens het gesprek bleek dat het kabinet ook spreekt met de goed georganiseerde lobby vanuit de oude, fossiele industrie. Dit maakt het des te belangrijker dat iedereen die gelooft in de circulaire en duurzame economie, luider van zich laat horen. Als individu, bedrijf of organisatie kun je daarvoor bijvoorbeeld de brandbrief ‘Stop fossiele subsidies’ ondertekenen.
Deze brandbrief werd in 2023 aangeboden aan het kabinet, wat leidde tot gesprekken met de toenmalige bewindslieden. Vervolgens werd de brief begin 2024 als petitie aangeboden aan de Tweede Kamer. Het initiatief wordt ondersteund door een brede, unieke coalitie van bedrijven, instellingen, banken, milieuorganisaties en vakbonden. DGBC ondertekende de brief al in 2023. Inmiddels zetten al ruim 52.000 mensen en zo’n 325 organisaties hun handtekening onder de brandbrief.
