Amara Onwuka, senior meteoroloog en presentator, pleitte in haar presentatie voor klimaatadaptief bouwen om de uitdagingen die op ons afkomen het hoofd te bieden. Zo is de gemiddelde temperatuur in Nederland sinds het begin van de metingen met circa 2,3 graden Celsius gestegen en dat heeft ernstige gevolgen. Onwuka: “We hebben een grote bouwopgave voor ons liggen, maar onze traditionele manier van bouwen kan niet meer. Het is minder belastend voor het klimaat als er meer mensen in een stad wonen, inbreiding en verdichting zijn het antwoord. Belangrijk is daarbij dat we de natuur in de stad niet moeten vergeten, dus niet alleen klimaatadaptief maar ook natuurinclusief ontwerpen. Alleen op deze manier kunnen we bouwen op ons nieuwe klimaat.”  

Mooie combinaties tussen mens en natuur

En dat is precies waar Ilse Voskamp, onderzoeker klimaatbestendigheid bij Wageningen Environmental Research (Wageningen University & Research), zich mee bezig houdt. Denk aan Elisabeth Groen, een stadspark in Amersfoort, waar een ecologische oplossing is gezocht door een beekdal aan te leggen dat de stad en de omliggende natuur met elkaar verbindt. Of een hybride oplossing waarbij techniek en natuur samen worden gebracht, zoals op het prijswinnende blauwgroen energiedak op woningcomplex Mannoury in Amsterdam. Op dit dak zijn natuur en zonnepanelen gecombineerd, waardoor er een waterbufferende laag is gemaakt, die voor verkoeling zorgt. Diezelfde verkoeling zorgt er tevens voor dat de zonnepanelen hierdoor beter werken.

Er ligt volgens Voskamp een belangrijke rol voor de vastgoedsector om te kijken op gebouwniveau, maar juist ook om de verbinding te zoeken tussen de gebouwen en het omliggende gebied. “Door de gesprekken aan te gaan, kunnen we mooie combinaties maken tussen mens en natuur.” 

De Haagse savanne

Dat is ook wat Peter Gabriëls, senior projectmanager bij DGBC, heeft gezien tijdens zijn negen maanden vrijwilligerswerk in Madagaskar en Zuid-Afrika. Als voorbeeld haalt Gabriëls aan: “Je kan de situatie rondom het stadhuis in Den Haag vergelijken met dat van de savanne. Een kale vlakte, geen schaduw of vegetatie. Regenwater bereikt niet de bodem, maar verdwijnt in het riool. In Zuid-Afrika weten ze hoe cruciaal het is om regenwater te hergebruiken, want het land heeft zeven maanden in het jaar een watertekort.” De oplossing die in Zuid-Afrika is toegepast: vergroening van de grond door de kwetsbare savanne te bedekken met takken, om zo blootstelling aan wind en zon te verminderen. Hierdoor kunnen de eerste grassen weer groeien. 

EU Taxonomie in het kort

Praktische oplossingen dragen bij aan een groene toekomst, maar ook het vastleggen van duurzaamheid geeft inzicht en stimuleert de uitvoering van meer oplossingen. Want hoe groen en duurzaam zijn onze economische activiteiten nu echt? Dat is de centrale vraag achter de EU Taxonomie die op 1 januari 2022 is ingegaan. Wat betekent dit voor de Nederlandse vastgoedsector? Arjan van Eijk, associate director ESG & Sustainability bij vastgoedadviseur CBRE ging samen met Edith Maingay, projectleider EU Taxonomie bij DGBC in op deze belangrijke vraag. 

In het kort: EU Taxonomie vraagt om transparantie over duurzaamheid in de bouw- en vastgoedmarkt aan de hand van eenduidige spelregels. Je moet met bewijsmateriaal komen voordat je jouw activiteiten duurzaam mag noemen ter voorkoming van greenwashing. Binnenkort komt DGBC als eerste organisatie in Nederland met een interpretatie van de EU Taxonomie specifiek voor de Nederlandse markt, met daarin toelichting op de eisen waaraan je moet voldoen. Bovendien zal er binnenkort bij een BREEAM-NL In-Use certificaat ook een EU Taxonomieverklaring voor de eigenaar beschikbaar komen. 

Ethische keuzes

Floris Alkemade, voormalig Rijksbouwmeester, eindigde de dag met zijn visie op de toekomst. Hierin pleitte hij voor een fundamentele verandering in onze denkwijze. Volgens hem staan de komende dertig jaar in het teken van ethische keuzes. Alkemade: “We sturen te makkelijk aan op een papieren werkelijkheid: alleen daar is alles keurig gecompenseerd, in plaats van praktisch en reëel geregeld. We zijn helemaal vergeten om mensen op hun idealen aan te spreken. Wetgeving en ethiek moeten daarom hand in hand gaan.” 

Een gedeeld verlangen naar een betere toekomst is de sterkste motor voor verandering, vindt Alkemade. Als voorbeeld haalt hij de woningopgave aan. “Leggen we de focus op de juiste plek? Draai het verhaal om: kijk naar de bestaande woningvoorraad. We moeten verdichten en binnenstedelijk bouwen, gebruik dit moment voor een nieuwe bouwmanier. Ga terug naar hout, verdicht wijken met 10 procent, voeg 10 procent meer groen toe en je komt ook aan één miljoen woningen en een gezondere leefomgeving.”  

Kintsukoroi

Als we iets kunnen leren van de geschiedenis vindt Alkemade dat het niet gaat om de catastrofe zelf, maar over onze reactie op de catastrofe. Hij vergelijkt het met kintsukuroi, de Japanse kunst van het repareren van aardewerk met goud. “De breuk is onderdeel van onze realiteit, laten we daar niet voor weglopen. Laten we naar voren stappen en de breuk repareren met goud, want de sporen van een breuk en het herstel dragen bij aan haar schoonheid.” 

Fotografie: Roos Trommelen