Anno 2017 zijn steeds meer mensen er elke dag mee bezig; Hoe zorgen we voor structurele verduurzaming in Nederland? Zo is verduurzaming in de utiliteitsbouw nog steeds een hoofdpijndossier. Het is van groot belang dat iedereen meedoet, dat iedereen meedenkt en dat we nu in beweging komen. “Mensen moeten bewust worden van de urgentie. We moeten nu echt aan de slag met nieuwe ideeën. Een duurzaam gebouw moet eigenlijk niet meer vernieuwend zijn, maar de standaard.” Dit stelt Marianne Davidson (VolkerWessels Vastgoed, Vastgoedontwikkelaar/ Manager Innovatie) die samen met haar teamgenoten in december van het afgelopen jaar winnaar werd van het Future Leaders Program van de Dutch Green Building Council. Teamgenoot Maarten Nijhoff (Heijmans, BREEAM Manager) maakt de uitdaging concreet: “Met het klimaatakkoord van Parijs in ons achterhoofd moeten we ook in Nederland echt aan het werk. De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor 40% van het totale energiegebruik in Nederland, een groot deel daarvan zijn de utiliteitsgebouwen. Volgens het Deltaplan komt dat neer op verduurzaming van 20.000 gebouwen per jaar, dit is een serieus aantal. Om die doelstelling te halen is een fundamenteel andere aanpak nodig!”

Na drie maanden

Drie maanden nadat zij tot winnaars verkozen zijn spreek ik de vier young professionals over hun winnende project, hun visie op de keten en over de uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Claudia Reiner (Vicevoorzitter Uneto-VNI & Voorzitter Platform Duurzame Huisvesting) begeleidde het team en onderschrijft de urgentie: “2050 lijkt nog heel ver weg, maar als je kijkt naar wat er nog moet gebeuren, dan moeten we echt keihard aan het werk!”                                                                                                   

Een gesprek met deze Future Leaders levert energie, nieuwe inzichten en vooral ook realistische ideeën op. “Door de DGBC werden wij ingedeeld in de groep ‘installatiesector’, een sector waarin wij alle vier niet werkzaam zijn. Dit zorgde ervoor dat we echt out of the box moesten denken” vertelt Marjolein Meulensteen (a.s.r., MVO Coördinator). Juist met open en frisse invalshoeken kan je komen tot nieuwe inzichten blijkt wel. Door lange brainstormsessies en soms discussies tot in de late avond wist het team tot een haalbaar resultaat te komen. Aat van Wijngaarden (Pro3P, Adviseur Duurzaamheid): “Onze rollen in het dagelijks leven zijn wellicht anders, maar dat zorgt er juist voor dat je globaler naar de sector en het probleem kan kijken. Daardoor is het inhoudelijk misschien niet 100% scherp, maar kunnen we wel nieuwe inzichten bieden en kijken we voorbij belemmeringen.” Teambegeleider Claudia benadrukt dat het interessant is om jonge professionals te laten denken over de rol van installatiesector, buiten bestaande paden: “Binnen één middag had deze groep de vinger op de zere plek gelegd!”

Pijnpunten 

Want waar zit die zere plek nou eigenlijk? Verschillende pijnpunten zijn behandeld en er is gekeken naar drie aspecten: het gebied en gebouw, het financieringsstuk en de focus van deze groep: de installatiesector. “Gezien de knoppen waar we aan kunnen draaien bij de verduurzaming van gebouwen, ligt er in de installatiesector een hele grote kans. Er moet een shift komen in hoe men in deze sector naar hun eigen rol kijkt. Er is een grote business kans, die moet worden opgepakt.” Aldus Maarten. De installatiesector heeft de kennis en techniek in huis om het verschil te maken in de duurzaamheidsopgave. De sector is nog erg volgend terwijl er wel kansen liggen. Maar er moet ook geïnvesteerd worden, wie doet dat? Dat deze vraag moeilijk te beantwoorden is merken wij elke dag bij het Platform Duurzame Huisvesting. Sterker nog, de oorsprong van het platform ligt in dit probleem: de split incentive. Simpel gezegd: er zijn voor verschillende partijen uiteenlopende belangen om wel of niet maatregelen te nemen. Marianne: “Wij zien een kans door de driehoek van betrokkenen, die wij hebben beschreven in ons filmpje (Case Groep 3) te verbinden met elkaar. Het gaat er hierbij om dat de verschillende partijen inzicht krijgen in elkaars belangen en de kansen die er liggen.” Bij het Platform Duurzame Huisvesting zitten we met de verschillende partijen om tafel en zoeken we de samenwerking op. Deze future leaders gaan nog een stapje verder, zij willen dat voor elke installateur of onderaannemer, investeerder en eindgebruiker duidelijk is wat er met een pand of gebied kan worden bereikt. Inzicht en toegang zijn de kernwoorden die tijdens dit gesprek naar boven komen. Maarten: “We hoeven geen nieuw initiatief te starten, we kunnen verder doorbouwen op de Dutch Green Building Scan. Op deze manier is de installatiesector in de lead en kan de specialist het initiatief pakken. Het gaat om het bij elkaar brengen van vraag en aanbod.”

Voortrekkersrol nemen

De samenwerking onderling is complex, maar een belangrijke stap is dat iemand de voortrekkersrol neemt. Volgens Aat is de installatiesector degene die deze rol moet oppakken. “Een gebouw moet verwarmd, gekoeld en verlicht worden. Deze drie factoren laten de cruciale rol van de installatiesector zien. Het is daarom gek dat de installatiesector nog steeds volgend is en dat de focus niet ligt op de installaties binnen de bouw en financiering. Door inzicht te creëren in onder andere installatieprestaties kunnen bedrijven gevraagd en ongevraagd een voorstel doen. Deze proactieve mogelijkheid motiveert en activeert.” De installatiesector kan zorgen voor een comfortabele leef- en werkomgeving en tegelijkertijd energie terugdringen. Volgens Claudia zit de kracht van deze oplossing in het samenbrengen van een tool waarin het duidelijk wordt waar je budget in kan zetten, waar elkaars belangen liggen en wat er te halen valt.

Kennis

De groep legt een grote verantwoordelijkheid bij de installatiesector. Het ziet kansen, maar het vraagt ook een aanpassing en om meer kennis. Daarom wordt de oplossing van een Green Building Academy door de groep bedacht. De regierol, die moet worden opgenomen vraagt andere competenties van mensen, zoals adviseren. Door een online academy op te zetten waarbij wordt samengewerkt met kennisinstituten wordt nieuwe kennis aangeboord en de vakmensen nieuwe competenties aangeleerd. Hierdoor krijgt de installatiesector meer kracht om de regierol op te pakken.  Marjolein: “Je blijft altijd de installateurs nodig hebben, maar hun takenpakket wordt wel uitgebreid. Daarom hebben wij de academy bedacht.” De human capital agenda is volgens Claudia Reiner inderdaad enorm belangrijk. Nieuwe kennis, opscholing van vakmensen, frisse blikken en krachtig leiderschap is keihard nodig. Deze verandering is ingezet, maar door een Green Building Academy kan dit worden ondersteund.

Verandering

Claudia, die zich als ondernemer en bestuurder in de installatiesector beweegt, geeft aan dat de techniek, de kennis en de wil er zeker is bij veel installatiebedrijven, maar dat er nog te vaak op laagste prijs wordt aanbesteed. Een verandering van cultuur en mindset binnen bouwnijverheid en vastgoed is nodig. “Het nieuwe kabinet heeft een grote verantwoordelijkheid om doelstellingen met betrekking tot klimaat en duurzaamheid waar te maken. Nieuwe condities moeten gaan helpen om hier serieus werk van te maken.” Marianne: “Om echt in een versnelling te komen zijn er triggers nodig vanuit de overheid voor elke partij. De randvoorwaarden moeten goed zijn en bewustzijn moet worden gecreëerd. Verduurzaming hoeft geen gedoe te zijn, met kleine aanpassingen kan je ook al grote stappen maken.”  De boodschap aan de overheid is volgens Marjolein daarom ook: “Toon lef en ga staan! Veel verantwoordelijkheid ligt in de markt zelf, maar de overheid moet ook duidelijk zijn in haar visie en hiernaar handelen.”

Potentie 

We komen uit een monodisciplinaire cultuur maar moeten naar een multidisciplinaire versie. Met het Platform Duurzame Huisvesting werken we samen met alle partijen om de lastige hordes te overkomen. “Daarbij is een veranderende rol van belang, maar is het ook interessant om te werken met nieuwe businessmodellen, bijvoorbeeld door meer te kijken naar gebruik in plaats van naar bezit”, suggereert Marianne. Ondanks dat Marianne, Marjolein, Aat en Maarten zelf niet werken binnen deze sector zien zij wel de potentie die er is. Zij beseffen dat hun ideeën wellicht erg ambitieus overkomen, maar hopen ook dat hun boodschap wordt gewaardeerd en overgenomen: zoek de samenwerking op, durf initiatief te nemen en wees krachtig. Door in elkaars keuken te kijken snappen we elkaar beter, van installateurs tot overheden.

Benieuwd naar de pitch van de winnende groep? Bekijk hem hier!