Met BREEAM-NL In-Use kan de duurzaamheid van bestaande gebouwen worden beoordeeld. Maar niet van alle bestaande gebouwen. Tot op heden kan het keurmerk nog niet worden toegepast op onderwijsgebouwen. Met behulp van Universiteit Utrecht, Saxion Hogescholen, TU Eindhoven en VU Amsterdam komt daar verandering in. Ze doen als pilot mee om het keurmerk ook geschikt te maken voor onderwijsgebouwen. Onlangs kwamen zij bijeen om de eerste ervaringen uit te wisselen.
Motivatie
De motivatie om mee te doen verschilt per onderwijsinstelling. Zo was de TU Eindhoven al gestart om BREEAM-NL In-Use te gebruiken voor vier bestaande gebouwen, met als doel ze daarna ook daadwerkelijk te certificeren. “Maar we zijn hierin vastgelopen”, laat Thijs Meulen, Beleidsmedewerker Vastgoed Advisering weten. “Daarom willen we nu gezamenlijk met andere instellingen optrekken.” Universiteit Utrecht doet mee omdat BREEAM-NL past binnen de duurzame ambities van de universiteit. “Voor alle nieuwbouwprojecten wordt BREEAM-NL Nieuwbouw al toegepast om de duurzaamheidsambitie Excellent te halen. Voor drie bestaande gebouwen hebben we vorig jaar een zelf-assessment gedaan met behulp van BREEAM-NL In-Use. Hieruit kon worden geconcludeerd dat BREEAM-NL In-Use een geschikte methode is om bij te dragen aan de duurzaamheidsambities van de Universiteit Utrecht”, aldus Hannah van der Leij, Adviseur Duurzaamheid bij Universiteit Utrecht.
Kans
Ook VU Amsterdam heeft een duidelijke motivatie om deel te nemen. Ilko van Genderen van de Facilitaire Campus Organisatie: “We willen alle nieuwbouw volgens BREEAM-NL bouwen. Maar we willen ook bestaande bouw certificeren. Officieel kun je al aan de slag door bepaalde ruimtes uit te sluiten, maar wij vinden dat het uitgangspunt moet zijn dat het gehele gebouw beoordeeld wordt. Samen met andere onderwijsinstellingen is daarom dit initiatief opgestart.” Saxion Hogescholen grijpt meteen de mogelijkheid aan om studenten mee te laten werken aan dit actuele thema. Derdejaars student Bouwkunde Mitchel Kers: “Het geeft mij de kans mee te werken aan iets wat in de praktijk wordt gebruikt.”
Beren op de weg?
Zien de instellingen beren op de weg bij de ontwikkeling van de nieuwe richtlijn? Van der Leij is positief gestemd. “Ik verwacht niet dat het BREEAM-NL In-Use keurmerk helemaal op de schop moet voor onderwijsgebouwen. Wel worden onze gebouwen veel intensiever gebruikt en hebben ze ook een aantal specifieke functies.” Voor VU Amsterdam is vooral de aansluiting met BREEAM-NL Nieuwbouw een grote te nemen horde.
Op zoek naar één richtlijn
Ook de zoektocht naar uniformiteit wordt genoemd als uitdaging, zeker omdat ieder onderwijsgebouw weer anders is. Thijs Meulen van TU Eindhoven benadrukt: “We willen echt één richtlijn, zonder uitzonderingen.” Ilko van Genderen van VU Amsterdam verduidelijkt het met een voorbeeld: “Bij de VU wordt onderwijs gegeven in collegezalen, onderwijszalen, maar ook in practicumzalen. Bepaalde ruimtes zijn vaak specifiek ingericht voor een onderzoek. Daarmee rijst de vraag: hoe omschrijven we straks de credits op zo’n manier dat er een functioneel kader wordt gegeven en daarbij de feitelijke invulling voor het onderzoek leidend blijft. Er zijn bijvoorbeeld collegezalen en onderzoeksruimten waar daglicht niet toestaan wordt of gewenst is.”
Ambities
Wanneer het BREEAM-NL In-Use keurmerk uiteindelijk geschikt is gemaakt voor onderwijsgebouwen, is het werk nog niet gedaan. Van der Leij van Universiteit Utrecht: “Alleen al het verzamelen en goed documenteren van alle onderwerpen is veel werk, waar veel verschillende afdelingen bij betrokken zijn.” Dat vraagt dus om goede inbedding van het onderwerp duurzaamheid binnen de organisatie. Van der Leij vervolgt: “De ambitie om duurzaamheid tot in de haarvaten van onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering door te laten dringen is er. Het ook zo laten werken is een serieuze uitdaging. Er zijn veel verschillende afdelingen die te maken hebben met het beheren, onderhouden en verbeteren van onze gebouwen. De kunst is daar een integrale onderhoudsketen van te smeden.” Mitchel Kers van Saxion verwacht dat wanneer ze ‘eenmaal alles in kaart hebben gebracht een goed inzicht hebben in de mogelijkheden om Saxion-gebouwen te verduurzamen’.
Verder dan eigen belang
Bij de VU Amsterdam is men eveneens hard aan het werk om duurzaamheid in onderzoek en onderwijs te integreren. Van Gelderen: “Veel onderzoekers van de VU behoren tot de (inter)nationale top van hun vakgebied. De VU vraagt van onderzoekers dat ze verder kijken: verder dan het eigen belang, het eigen vakgebied, verder dan het bekende, verder dan het hier en nu. Maatschappelijke relevantie staat daarbij voorop.” Ze zijn op de goede weg. “Ons CvB heeft duidelijk gezegd dat duurzaamheid een duidelijke plek moet krijgen”, aldus Van Gelderen. Thijs Meulen van de TU Eindhoven vertelt zijn instelling: “Wij hebben een ambitiedocument opgesteld met echt concrete outputspecificaties voor wat betreft duurzaamheid.” Bij Saxion hebben ze een energiecoördinator. Mitchel Kers: “Die houdt zich bezig met duurzaamheidsvraagstukken. We hebben ook een inspanningsverplichting conform de MJA3. En in de strategische agenda van Saxion staat een passage opgenomen over duurzaamheid.”
Bij Universiteit Utrecht hebben ze sinds dit voorjaar een compleet Programmateam Duurzaamheid. Van der Leij: “We hebben BREEAM-NL inmiddels al goed verweven in het hele bouwproces en onze Programma’s van Eisen. Maar het programmateam gaat aan de slag om versnelling aan te brengen op het gebied van duurzaamheid in de bedrijfsvoering van de Universiteit en de in- en externe communicatie.”
Nieuwe richtlijn
De eerste bijeenkomst was zeer constructief. De komende tijd gaan de onderwijsinstellingen aan de slag met BREEAM-NL In-Use en worden vervolgbijeenkomsten gehouden om uitdagingen gezamenlijk aan te pakken. Het is de verwachting dat de uitkomsten worden geïntegreerd in de volgende versie van de beoordelingsrichtlijn BREEAM-NL In-Use die op zijn vroegst in 2016 zal verschijnen.
