In de kamerbrief van 23 december 2022 gaf De Jonge aan zijn beleid rondom circulair bouwen verder toe te lichten. De verwachting was dat die brief na het zomerreces al zou komen, maar nu 10 maanden verder en één dag voor het commissiedebat over klimaatvriendelijk bouwen, is het er. Wat zijn de belangrijkste uitkomsten?
- Zoals eerder aangekondigd gaat de MPG voor woningen van 0,8 nu naar 0,5 per 1 januari 2025. De eis voor nieuwe kantoren gaat van 1,0 naar 0,85. Ook voor de andere gebruiksfuncties zal per 1 januari 2025 een milieuprestatie-eis worden geïntroduceerd, maar die wordt minder scherp om zo partijen de kans te geven hiernaartoe te werken.
- Gemeenten krijgen nadrukkelijk minder ruimte om hogere eisen te stellen aan duurzaam bouwen.
- Er wordt geen nationale CO2-eis ingevoerd om te sturen op korte termijn emissiereductie van bouwmaterialen. Wel gaat de CO2-emissie zwaarder meewegen in de uitkomst van de MPG-berekening, van 45 procent naar ongeveer 60 procent.
- Op termijn komt er een aparte eis voor de berekening van de CO2-emissie van gebouwen, over de gehele levenscyclus. Vooralsnog blijft dit bij de verplichting om een berekening uit te voeren.
- Later dit najaar presenteert de demissionaire minister een plan voor biobased bouwen.
De Jonge schrijft in de brief: “Het besef is er ook dat voor sommigen de stappen niet ver genoeg gaan en voor anderen op de rand van het haalbare zitten. In deze brief is de keuze voor het realistische pad toegelicht waarmee de grote woningbouwopgave op betaalbare en duurzame wijze gerealiseerd kan worden.”
Aangescherpte MPG
De Jonge heeft onderzoek laten doen naar de gevolgen van een aangescherpte MPG en dit moet geen verdere impact hebben op het vereiste bouwtempo. De ambitie is nog steeds om 981.000 woningen te bouwen in de periode tot en met 2030. Woningen dienen daarbij niet alleen energiezuinig te zijn in gebruik, maar ook duurzaam gebouwd te worden. De wettelijke minimumeisen worden daarom in 2025 scherper gesteld en richting 2030 en 2035 stapsgewijs aangescherpt.
Belangrijke kanttekening hierbij is dat de BENG-eisen nu expliciet niet worden aangescherpt. Vanuit DGBC sturen we voor de nieuwbouw op WENG (werkelijk energieneutraal gebouw) - waarmee we niet alleen willen kijken naar gebouwgebonden energie, maar ook de energie mee willen laten tellen die gebruikers verbruiken (gebruikersgebonden energie).
Nossek over de aangescherpte MPG-eis: “Fijn dat deze regels zijn aangescherpt, maar het zijn geen ambitieuze doelen. Wat je nu ziet in de markt is dat deze nieuwe streefgetallen al worden gehaald, de lat had wat mij betreft hoger gemogen. Wat wel een bijkomend voordeel is dat hierdoor het belang van de MPG toeneemt. Nu is de MPG vaak nog bijzaak, een vinkje wat gezet moet worden aan het einde van een project. Door de eis aan te scherpen moet er serieus werk worden gemaakt van de MPG en wordt dit direct aan het begin gedaan.”
Ze vervolgt: “Een punt van aandacht is wel de kwaliteit van het systeem. Hier is nog wel wat op aan te merken. De beschikbaarheid en betrouwbaarheid van data waar MPG's mee rekenen, de MPG-rekeninstrumenten zelf, maar ook de kwaliteitsborging en handhaving rammelen. Hier zal de minister extra in moeten investeren.”
Geen CO2-eis voor de bouw
De verwachte CO2-eis voor de bouw, waar DGBC al een tijd voor pleit en in de zomer ook met de Gideons actie voor heeft gevoerd, blijft uit. Nossek vindt dit een gemiste kans. “Er is veel draagvlak vanuit de bouw- en vastgoedsector hiervoor, niet alleen bij de koplopers binnen DGBC. Wil je sturen op CO2-uitstoot en materialen die het minste milieu-impact hebben tijdens productie op korte termijn, moet je hier wel werk van maken. De Jonge wijst hierbij naar Europa, waar nog geen duidelijkheid is hoe te sturen, er is enkel een rapportageverplichting. Het was mooi geweest als de CO2-eis er wel was. Alleen al om te leren en er van bewust te worden. Zo is de MPG ooit ook geïntroduceerd: eerst alleen een berekening, toen een makkelijke grenswaarde en daarna aanscherping en uitbreiding.”
“De reden dat we op korte termijn op CO2-prestaties willen sturen, is dat we geen tijd te verliezen hebben. We moeten ambitieus zijn, creatief worden en uiteindelijk anders gaan bouwen. Wachten tot 2030, wanneer de rapportageverplichting in de nieuwe Eisen Energieprestatie Gebouwen (EPBD IV) in 2027 in gaat, is veel te laat. De data is nu al beschikbaar en MPG is een mooi instrument om juist op meerdere indicatoren te kunnen sturen, dus waarom blijven we wachten op onderzoeken van de Europese Unie?,” aldus Nossek.
Standaardisatie van de uitvraag
In de brief geeft De Jonge ook aan dat dit najaar met de belanghebbende partijen om tafel te gaan om een standaardisatie van de uitvraag door opdrachtgevers af te spreken. Zonnevijlle: “Goed om aan de ene kant te standaardiseren, dit zit in DNA ook van DGBC om hieraan bij te dragen, maar het zou nooit ten koste moeten gaan van hogere ambities of doelen. Anders wordt innovatie een beetje een dooddoener. Aan de andere kant: het kan partijen ook een duw in de rug geven, het moet echt over innovatie gaan en niet over de status quo.”
Bouwmaterialenakkoord
Tot slot komt ook biobased bouwen aan bod in de brief van De Jonge. De markt voor biobased bouwmaterialen komt niet vanzelf van de grond. Daarom is in de Voorjaarsnota 2023 een maatregel opgenomen om de toepassing van biobased bouwmaterialen te versnellen.
Ook is De Jonge met partijen in de bouw afspraken aan het maken over de verduurzaming in de ketens en hoe het Rijk hierin ondersteunt, het zogenoemde Bouwmaterialenakkoord. Ruben Zonnevijlle is hierbij betrokken: “Het doel is om ook naast te sturen op circulariteit op bouwwerkniveau, ook te sturen op het verder verduurzamen van de ketens. Het is cruciaal om te zorgen dat bouwmaterialen en -producten minder CO2-uitstoten en niet-hernieuwbare materialen en grondstoffen gebruiken.”
Vragen over het Bouwmaterialenakkoord? Neem contact op met Ruben Zonnevijlle.
