“Duurzaam ontwerpen zit in mijn DNA”, opent Paul het gesprek. “Ik ben in 1992 gestart met mijn promotie over energiezuinige gebouwen. Je denkt dan misschien, wat was hij er vroeg bij. Maar eigenlijk is het omgekeerd: waarom was de rest zo laat, want toen was er ook al een groot duurzaamheidsvraagstuk.” Die groene kant sprak hem enorm aan. “Het was gewoon evident dat je iets aan duurzaamheid moest doen. In mijn werk ging het alleen maar over mooi of lelijk, en ik vond dat duurzaamheid daar een minstens zo belangrijke rol in moest spelen. Het is pas echt mooi als het gebouw intelligent is ontworpen en het op al deze aspecten klopt.” In 1994 is hij zijn eigen architectenbureau begonnen. “En sindsdien ben ik met duurzame gebouwen bezig. Elk gebouw gaat vanaf het begin over duurzaamheid, gelukkige en gezonde gebruikers, circulair materialengebruik, energieneutraliteit, klimaatbestendigheid en biodiversiteit.”
Paul en Onno werken voor meerdere projecten samen. “We willen allebei het verschil maken”, knikt Onno. “En net als bij Paul, is die intellectuele uitdaging ook wat mij triggert. Ik vind het interessant om puzzels op te lossen. In onze samenwerking versterken we elkaar, en proberen we vanuit de opgave het extreme op de zoeken. Wij kennen allebei geen grenzen. Ik denk dat we onszelf uitdagen in het stellen van de juiste vragen aan elkaar.”
Meer bewegen
Onno heeft bewust voor de vastgoedwereld gekozen. “Omdat ik de wereld mooier wil maken”, vertelt hij. “En waar komt mijn fascinatie vandaan? Ik ben erachter gekomen dat je door goede commercie uiteindelijk elke droom werkelijkheid kunt laten worden. Dat is eigenlijk mijn grootste drive. Zoals gezonde verstedelijking; die stroom kwam op, en wij hebben het vertaald in een gebouwde omgeving waarin je langer leeft. Want doordat je een auto bijvoorbeeld niet op een klassieke manier voor je deur kwijt kunt, zoek je andere oplossingen. Dan ga je meer bewegen, en doordat je meer beweegt leef je langer.”
Als je vraag kunt creëren, dan kun je een beweging in gang zetten, meent hij. “Wij zijn als bedrijf onderdeel van een maatschappelijke beweging, en dan kun je beter koploper zijn dan dat je achteraan bungelt. Ik doe niet achterin mee, want daar krijg ik geen levensenergie van. Ballast Nedam kiest bewust voor mij, en ik kies bewust voor Ballast Nedam. Dat versterkt elkaar, om die verandering te bewerkstelligen.”
Volgens Onno gaat in Nederland het bedrijfsleven de regie nemen over het beleid. “Onder andere door middel van allerlei manifesten die worden ondertekend, en door te laten zien wat al mogelijk is. De overheid blijft achter met het aanscherpen van de wet- en regelgeving, en dat is jammer. Want juist als er landelijk beleid komt, krijg je een grotere beweging. Ik denk echter dat de overheid te weinig kennis heeft; de complexiteit waarin we acteren is namelijk ontzettend groot. Daarom denk ik dat wij als sector die beweging in gang móeten zetten.”
Paul is het met hem eens: “Het gaat over mindset. Eindbeleggers gaan bijvoorbeeld andere vragen stellen. Ze waren bezig met korte rendementen, en nu zie je dat ze ook nadenken over de langere termijn. Als je momenteel een gebouw hebt dat niet energieneutraal is, dan is dat een slechte investering. Het kwartje is gevallen; duurzaam bouwen is pure winst.” We moeten ook slimmer met materialen omgaan, meent hij. “Lichter bouwen; slimmer bouwen. Iedereen heeft het over materiaalgebruik; circulariteit, maar het gaat er tegenwoordig ook over dat je met zo min mogelijk middelen een beter gebouw maakt. En dat wil niet zeggen dat het daar duurder van wordt.”
Dirigent van het menselijk leven
“Wij zijn onbewust de dirigent van het menselijk leven”, zegt Onno. “Maar ik mis het inzicht van het belang van architectuur en stedenbouw in ons dagelijks bestaan. Het is een soort vanzelfsprekendheid geworden, maar de gebouwde omgeving bepaalt wel degelijk ons levensgeluk. Net als grote Tech bedrijven design centraal zetten. Ik zou dat heel graag in ere willen herstellen.”
Dat zou kunnen met het mobiliteitsvraagstuk, reageert Paul. “Je moet wonen, werken, en productie veel dichter op elkaar zetten, zodat je minder hoeft te autorijden. Je zou gewoon een heel ander stedenbouwkundigmodel moeten hebben. Daar ligt volgens mij een enorme kans. Ik denk trouwens dat het niet alleen over gebouwen gaat, maar ook over de samenhang van gebouwen en openbare ruimte. Toen bij mij in de straat het riool werd vervangen, was het een grote zandbak. Opeens kwamen alle bewoners naar buiten en kwam iedereen in contact met elkaar, omdat de kinderen samen in die grote zandbak speelden. Toen de straat weer dicht ging, en er weer auto’s door de straat reden, zag je niemand meer. Het cement tussen de gebouwen is heel belangrijk.”
“Langzamerhand krijgen we door dat we op de huidige manier eerder doodgaan”, vult Onno aan. “We zien dat het hele systeem waar we in werken, wonen, leven, recreëren met elkaar verbonden is, en dat het één niet meer losstaat van het ander. We zitten op een belangrijk kantelpunt. Die hervorming moet in dit decennium plaatsvinden, en wij zijn de aanjagers van die verandering. Ik geloof daar echt in.”
Dit artikel is onderdeel van een reeks van interviews met de Raad van Advies van Dutch Green Building Council. In de komende weken zullen ook de andere leden met elkaar in gesprek gaan. Deze raad bestaat uit DGBC-partners die samen met het bestuur van DGBC, de directie ondersteunt als adviseur en sparringpartner. Lees hier meer.
Lees hier het interview met Thomas Leenders (Signify) en Elsbeth Quispel (Cushman & Wakefield).
Lees hier het interview met Frank Foreman (Rijksvastgoedbedrijf) en Stephan de Bie (Vesteda).
Lees hier het interview met Anke van Hal (Nyenrode Business Universiteit)en Nicole Maarsen (Syntrus Achmea Real Estate & Finance)
