Op woensdag 30 mei wordt de winnaar bekend van de tweede editie van de Healthy Urban Office Challenge (HUOC). Tijdens deze challenge is de regio Utrecht op zoek naar inspirerende organisaties met ambitieuze projecten om kantoorpanden groen, gezond en slim te maken. Jaap van Rhijn is voorzitter van de werkgroep kantoren van de Dutch Green Building Council en tevens juryvoorzitter van de HUOC 2018. In dit artikel vertelt hij wat groene, gezonde en slimme kantoren zijn en waarom kantooreigenaren en –gebruikers zouden moeten meedoen aan HUOC. Is uw interesse gewekt? Inzenden kan tot 11 april 2018.

Vraag tien mensen wat zij een groen, gezond en slim kantoor vinden en krijg ten minste vijf verschillende visies. Wat is volgens de juryvoorzitter van HUOC 2018 nu een groen, gezond en/of slim kantoor? 

Een slim kantoor: technologie is een middel, geen doel op zich

Volgens Van Rhijn is een slim kantoor een kantoor dat voor verschillende gebruikers een plezierige plek is. Technologie kan daarbij helpen, maar moet volgens Van Rhijn geen doel op zich worden. “Slim is bijvoorbeeld dat een gebouw de sociale behoefte van het ontmoeten vervult, en dat er tegelijkertijd ook plek is om je te concentreren. Nu zie je soms totaal open spaces en dan gaan mensen thuis werken als ze zich een dag moeten concentreren. Dat is natuurlijk geen slim kantoor”. En het ontmoeten gaat verder dan de eigen collega’s: “Het is ook heel slim om met verschillende bedrijven een pand te delen. Daaruit ontstaan nieuwe contacten en ideeën”.

Een gezond kantoor: binnenklimaat en bewegen

Op kantoor zitten wordt vaak geassocieerd met stil zitten en ongezonde lucht inademen. Dat kan anders, volgens Van Rhijn. “Een gezond kantoor begint bij het binnenklimaat. En dat blijkt nog een lastig punt. Want we zijn nog maar zo slecht in staat om vast te stellen wat een goed binnenklimaat nu is. Installaties voor het binnenklimaat zit nog teveel in de hoek van techneuten. Er mag meer aandacht zijn voor de gezondheid van mensen. En dat is niet hetzelfde als op een halve graad nauwkeurig bepalen wat de temperatuur is”. Er zijn dienstverleners die een comfortbundel aanbieden. Zij monitoren de luchtkwaliteit, ventilatie en natuurlijke lichtinval en proberen dit te optimaliseren voor de gebruikers. Als dit in orde is, stijgt de productiviteit van de medewerkers en daalt ook het ziekteverzuim.

Stil zitten is ook slecht voor een mens, dus: “Een gezond kantoor is ook een kantoor dat aanzet tot bewegen. Een prominente lift in de hal waar je binnenkomt, is niet echt een gezond kantoor. Een trap op die plek is beter”.

Een groen kantoor: naast het station, hergebruik, beleving en energie besparen

Een goed begin voor een groen kantoor is een plek vlakbij het station. Dat heeft meerdere redenen, volgens Van Rhijn. “De jonge generatie kijkt anders aan tegen autogebruik en -bezit, dus parkeerplekken worden minder belangrijk. Daarbij is het groener om met het OV te komen; het is minder vervuilend dan wanneer iedereen met de auto naar kantoor komt”.

 Heel groen is volgens Van Rhijn ook om na te denken over hoe leuk het is om materialen te hergebruiken. Aan oude dingen zit een verhaal vast. “Dus als je oude kozijnen na de sloop van een gebouw kunt gebruiken in het nieuwe pand op die plek, heb je direct een verhaal uit het verleden. Dat heet circulair en dat is duurzaam, maar mensen vinden het ook gewoon leuk als niet alles nieuw is!” Naast een circulair gebouwd kantoor is ook een flexibel kantoor toekomstbestendig. “Flexibiliteit is alles”, zegt Van Rhijn. “Als je rekening houdt met alternatieve aanwendbaarheid van een gebouw, waardoor een kantoorgebouw later kan worden gebruikt als woningen, dan maak je een slim ontwerp”.

De emotie of band die mensen kunnen hebben met een kantoorgebouw komt bij Van Rhijn vaker terug: “Slim en groen is het als je gebouwen maakt waar mensen van houden. Zulke gebouwen vinden steeds weer nieuwe gebruikers. Je kijkt dus niet alleen naar het Excelsheet en rendement, maar ook naar gevoel of een beleving, naar een band die mensen hebben met een kantoorgebouw”.

Geen energielabels, maar Paris-proof

Energielabels voor kantoren mogen van Van Rhijn verdwijnen. “Groen heeft niets te maken met een label, want een label blijkt niet veel te zeggen over daadwerkelijk energieverbruik. Een kantoor met label F of G verbruikt soms minder dan een kantoor met label A. Dat heeft te maken met het comfort, het plezier dat mensen beleven in het gebouw. Mensen nemen in een mooi monumentaal pand soms voor lief dat het iets te warm of te koud is”. 

Van Rhijn heeft een ander idee over hoe energieverbruik van een kantoorgebouw in kaart gebracht moet worden; geen theoretische labels, maar feitelijk verbruik. Binnen het Deltaplan Duurzame Renovatie is Van Rhijn voorzitter van de werkgroep kantoren van de Dutch Green Building Council. Deze werkgroep heeft een ambitie om 50kwh per m² feitelijk energieverbruik van een kantoorgebouw als standaard te hanteren. Dat noemen ze een Paris-proof gebouw. Kantoren in de regio Utrecht kunnen uiteraard ook toewerken naar een Paris-proof gebouw. Stap één voor kantooreigenaren is inzicht krijgen in daadwerkelijk energieverbruik. “Dit wordt vrijwel nooit opgevraagd, terwijl veranderingen beginnen met inzicht. De tweede vraag is dan namelijk vaak: kan dat niet minder? Zeker als de buren ook nog eens minder blijken te verbruiken. Dan pas kan je maatregelen gaan nemen. Dus een tip: vraag eens aan de administratie wat het totale energieverbruik per m² nu echt is en weet je hoeveel je moet doen om Paris proof te zijn.”

Met een groen, gezond en slim kantoor trek je talent aan

Het gaat weer goed met de economie, ook in de regio Utrecht. Het risico is dat men dan denkt dat nadenken over groene, slimme en gezonde kantoorgebouwen niet meer nodig is. “Maar juist in deze hoogtijdagen moeten mensen worden uitgedaagd om kantoren groen, gezond en slim te maken. Het is goed dat HUOC daar aandacht voor vraagt. En dat doen we niet zomaar. De arbeidsmarkt is nu al een grote uitdaging. Jong talent vindt het belangrijk dat ze werken op een plek waar weinig hiërarchie is, waar ze veel kunnen leren en waar gezondheid en duurzaamheid een belangrijke plek innemen. ‘Groen, gezond en slim’ kan voor kantoren een goede marketingtool zijn. Let wel op dat de generatie jonge professionals hier snel doorheen prikt als het alleen maar marketing blijkt te zijn. Zij willen een  echte verandering zien en deze druk van nieuwe generaties gaat daardoor ook echt helpen om die veranderingen voor elkaar te krijgen. En ik denk ook dat een baas die duurzaamheid echt belangrijk vindt, vaak  een goede baas is, omdat echt duurzaam ook gaat over hoe je met elkaar omgaat”.

HUOC laat zien dat het kan

HUOC noemt Van Rhijn een mooie basis om bijvoorbeeld te kijken of kantoren echt bezig zijn om het energieverbruik naar beneden te krijgen: “Het mooie is, ASR dat vorig jaar finalist van HUOC werd, laat zien dat het mogelijk is om te besparen. Zij zijn bijna Paris-proof”. Met de nieuwe editie van HUOC wil Van Rhijn nog meer van dit soort aansprekende voorbeelden vinden en laten zien. “Ook hoop ik dat nog meer mensen dit jaar weten van HUOC dan vorig jaar, zodat het belang duidelijk wordt en blijft. Zeker in de regio Utrecht, waar veel kantoren zijn, mag hiervoor wel lawaai gemaakt worden”.

Meedoen met HUOC 2018 is trots en wijzer worden

Waarom kantooreigenaren of -gebruikers zouden moeten meedoen met HUOC 2018? “We komen weer in een tijd dat je trots mag zijn op waar je werkt. Tijdens de crisis mocht het niet teveel kosten, maar nu wordt een slim, gezond en groen kantoor belangrijk voor mensen. HUOC is dan ook meer dan marketing. Natuurlijk krijgen de finalisten en winnaar media-aandacht en een prijzenpakket, maar de interne trots van huurders en medewerkers is belangrijker”. Ook zouden kantoorgebruikers en –eigenaren moeten meedoen aan HUOC 2018 als ze willen leren: “Het is echt meer dan de prijs ophalen. Meedoen betekent niet dat het kantoor al 100% groen, gezond of slim hoeft te zijn. De sfeer onder de deelnemers is dat er graag ideeën gedeeld worden, en dat iedereen het morgen graag beter wil doen dan vandaag. De wereld verandert namelijk al zo snel, dat kan je niet in je eentje bijbenen. Wie had bijvoorbeeld verwacht dat afgelopen week werd aangekondigd dat in 2021 de CV-ketels moeten verdwijnen? Als je meedoet met HUOC 2018 word je daar alleen maar wijzer van!”.  

Ook leren en wellicht de HUOC 2018 winnen?

Aanmelden voor HUOC 2018 kan via deze link. Inzenden kan tot 11 april 2018 en de inzendingen worden beoordeeld aan de hand van 7 criteria: Energie, Circulair, Mobiliteit, Gezondheid, Groen, Slim en Borging in de organisatie.  De winnaar ontvangt naast publiciteit en een trofee een prijzenpakket met daarin producten en diensten die helpen de duurzaamheidsambities verder te realiseren.

Bron: EBU