“Verduurzaming is voor ons heel belangrijk”, vertelt Lizzy enthousiast. “Het motto bij a.s.r. real estate is beleggen met eeuwigheidswaarde. We kijken dus niet alleen naar de waarde van het vastgoed nu, maar we kijken zeker ook naar de toekomstige waarde; zowel maatschappelijk als financieel. Als lange termijn belegger zien we dat als onze verantwoordelijkheid.” We moeten naar een gebouwde omgeving die Paris Proof is, vindt Lizzy. "Als je daar nú geen concrete stappen in gaat zetten, dan ben je straks te laat. En zolang je een businesscase kunt maken, kan de investering die je doet in verduurzaming uiteindelijk zelfs rendement opleveren.”
Bij ABN AMRO is verduurzaming om meerdere redenen belangrijk, reageert Mark. “Als bank heb je een bepaalde rol in de maatschappij, en daarom willen we zelf het goede voorbeeld geven. Uiteindelijk willen we ook kennis opbouwen die we kunnen gebruiken. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de manier waarop we zelf met de verduurzaming van onze gebouwen zijn omgegaan, dan heeft dat ons heel veel deskundigheid opgeleverd. Plus het feit dat we heel geloofwaardig zijn, want we doen het zelf ook. Er komt bovendien steeds meer wet- en regelgeving waar je gewoon aan moet voldoen. En die ook kan helpen bij het bewerkstelligen van verandering. Ik denk dat je moet proberen om daarin voorop te lopen.”
Lizzy reageert: “De bewustwording rondom het Paris Proof-doel groeit aanzienlijk, maar toch zie je dat echte transitie in de vastgoedmarkt nog op zich laat wachten. De discussies over wat we gaan doen, hoe we het gaan doen en wie het gaan doen, voeren we al jaren. Ik zie het daarom des te meer als een uitdaging om partijen te motiveren om samen concrete stappen te zetten.”
Innovatie
Voor Mark is innovatie dé oplossing voor verduurzaming. “Als je in bestaande technologieën gaat denken, dan kun je de huidige problemen niet oplossen. Je moet eigenlijk een wereldwijde database hebben voor materialen. We hebben het gezien bij de bouw van Circl destijds. We hadden een aantal leveranciers die echt met iets nieuws bezig waren. De prijs ligt dan natuurlijk een stuk hoger dan gebruikelijk, dus er moet een aantal first followers zijn, zodat er uiteindelijk iets betaalbaars op de markt kan worden gebracht. Ik denk dat a.s.r. real estate er daar een van is, en ABN AMRO ook.”
“En dan is het vooral van belang om de kennis die je opdoet als koploper te delen”, knikt Lizzy. “Dat gebeurt al wel, maar ik denk dat we daar voldoende aandacht aan moeten blijven besteden. Laten we anderen inspireren; ook richting de politiek.”
Verschil
Er is wel een duidelijk verschil tussen zakelijke en particuliere klanten, vindt Mark. “Zakelijk is verduurzaming echt wel omarmd, maar particulier is het telkens weer een afweging tussen investering en rendement. In de zakelijke markt is die afweging natuurlijk ook nog steeds een issue, maar voor wat betreft de gebouwde omgeving hebben de zakelijke klanten met wetgeving te maken. Hierdoor wordt men ‘gedwongen’ het meer te omarmen.”
Lizzy glimlacht: “Ja, maar als je accepteert dat die particulier niet heel veel geld kan of wil uitgeven aan verduurzaming, dan moeten wij er als duurzaamheidsexperts voor zorgen dat we hen een oplossing aanbieden die voor hen financieel wél interessant is. Ik denk dat daar onze opdracht ligt. Wij hebben bijvoorbeeld de afgelopen jaren 1.000 huurwoningen verduurzaamd; van de laagste energie labels (F en G) naar minimaal A. En daarvan hebben we gezegd: de huurverhoging die daaraan ten grondslag ligt, mag in principe nooit meer zijn dan circa 50% van de maandelijkse energiebesparing. Als je dat verhaal kunt vertellen dan creëer je een win-win situatie.” Naast de financiële component is het creëren van eigenaarschap een belangrijk uitgangspunt, meent ze. “Niet iets opleggen, maar luisteren naar hun overwegingen en in overleg bepalen hoe het verduurzamingstraject moet worden ingevuld. Op deze manier zijn mensen echt betrokken bij die verduurzaming, en staan ze er positief in.”
Mark is het met haar eens. “Ik denk dat de consument uiteindelijk wel meegaat in de transitie, maar dan wel door middel van innovatie. Het product moet goed zijn. En hebben ze daarbij het idee dat ze bijdragen aan duurzaamheidsdoelstellingen? Ik denk niet altijd. Ze vinden het vaak een goed product en slim bedacht. Je moet duurzaamheid dus heel aantrekkelijk maken; we moeten de mooie verhalen veel meer naar boven halen. Zonnepanelen dat snappen mensen wel, maar het begrip circulair is ingewikkeld. Dat moet je heel anders wegzetten, anders beklijft het niet.”
Dit artikel is onderdeel van een reeks van interviews met de Raad van Advies van Dutch Green Building Council. In de komende weken zullen ook de andere leden met elkaar in gesprek gaan. Deze raad bestaat uit DGBC-partners die samen met het bestuur van DGBC, de directie ondersteunt als adviseur en sparringpartner. Lees hier meer.
Lees hier het interview met Thomas Leenders (Signify) en Elsbeth Quispel (Cushman & Wakefield).
Lees hier het interview met Frank Foreman (Rijksvastgoedbedrijf) en Stephan de Bie (Vesteda).
Lees hier het interview met Anke van Hal (Nyenrode Business Universiteit)en Nicole Maarsen (Syntrus Achmea Real Estate & Finance)
Lees hier het interview met Paul de Ruiter (Paul de Ruiter Architects) en Onno Dwars (Ballast Nedam Development).
