Arthur van Kooij is al sinds het begin betrokken bij de Werkgroep Logistiek. “In het begin heette het de Kopgroep Logistiek en het is door de jaren heen verder gegroeid naar de huidige samenstelling. Het is een diverse groep mensen uit de logistieke vastgoedsector, maar wat ons verbindt is een intrinsieke motivatie voor en persoonlijke interesse in verduurzaming.”
Als hij terugblikt op het proces van het maken van de routekaart, zegt hij: “Alle begin is moeilijk, dat was ook hier het geval. De eerste inventarisatie, zoals het in kaart brengen met welke classificaties en typeringen je allemaal rekening mee kan en moet houden, heeft tijd gekost. Uiteindelijk hebben we een helder overzicht van de uitgangsituatie gemaakt. Inclusief een uitwerking van de maatregelenpakketten in de vorm van een Beslisboom Logistiek en een schets van de mogelijke scenario’s voor de sector om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen.”
Arno Jansen (links) en Arthur van Kooij (rechts)
Kracht in eenvoud bij energiebesparing
Daarbij is in de Routekaart Logistiek ingegaan op de kansen, maar ook op de belemmeringen die energiebesparing in de weg staan. Omdat de verduurzamingsopgave verder gaat dan energiebesparing, zijn ook ruimtelijke, materiële en landschappelijke aspecten meegenomen. Onderdeel van de Routekaart is ook een Beslisboom, Van Kooij zegt hierover: “De kracht zit in de eenvoud, want met de Beslisboom hebben we op een relatief eenvoudige manier een overzicht gegeven van de verduurzamingsmaatregelen die mogelijk zijn. Ook hebben we inzichtelijk kunnen maken om hoeveel energiebesparing het gaat. Dat concrete cijfer is een goede trigger voor partijen en stimuleert om op een laagdrempelige manier de eerste stappen te zetten tot verduurzaming.”
Van algemeen naar specifiek
Hij geeft aan dat de Beslisboom voor Prologis waardevol is en altijd wordt gebruikt. “We nemen het mee in gesprekken met huurders, om zo ook deze partijen hiermee bekend te maken. We hebben deze berekening inmiddels verder doorontwikkeld naar een Prologis Beslisboom die de nieuwste maatregelen heeft meegenomen. Je merkt dat de innovatie en veranderingen heel snel gaan nu. Wat voorheen experimenteel was, is nu een veelvoorkomende en gebruikelijke oplossing. Denk bijvoorbeeld aan de toepassing van warmtepompen voor het verwarmen van een warehouse.”
Jansen beaamt dit: “Voor SADC was de Beslisboom en de Routekaart Logistiek de inspiratie voor onze eigen rapportage. Deels omdat de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid razendsnel gaan en we dit mee willen nemen bij de duurzaamheidseisen die we aan ondernemers en ontwikkelaars op onze business parken stellen. Het doel is om hen het meest duurzame gebouw mogelijk te laten realiseren, waarbij gebruik wordt gemaakt van de meest actuele kennis op dit gebied.”
Veranderende technieken
Zijn alle doelstellingen die twee jaar geleden in de routekaart zijn opgenomen gehaald? Van Kooij reageert: “De realiteit haalt je soms in. Denk bijvoorbeeld aan de energieprijzen. De fluctuaties waar we nu mee te maken hebben kunnen soms afwijkende situaties geven in de Beslisboom. Dus het is goed om deze te actualiseren om in te spelen op de huidige omstandigheden, zodat de Routekaart een levend document blijft.” (Zie overzicht hieronder, red.)
Ook de veranderende technieken noemt Van Kooij als voorbeeld. “De eerste pilots met warmtepompen of energie-opslag waren hele kostbare oplossingen. We moesten letterlijk leergeld betalen. Nu heeft dit zich verder doorontwikkeld waarbij ook een ander prijsstelling van toepassing is, het is veel betaalbaarder geworden. Dus ook dit moet in de Beslisboom worden geactualiseerd.”
SADC, fotograaf: Flying Dutchmen
Actualiseren
DGBC heeft onlangs een aantal zaken geactualiseerd. Zo is aan de Beslisboom Logistiek is de categorie koel-/vriesgebouwen toegevoegd. Men kan nu voor verwarmde-, onverwarmde en dus koel/vries panden doorrekenen welke maatregelen men moet nemen om aan Paris Proof te voldoen, met de kosten.
De WEii-klassen en de Paris Proof doelen voor logistiek zijn aangescherpt. Uit de analyse van CBS data die in de Routekaart Logistiek stond, bleek dat de logistieke gebouwen (ook wel bekend als industriegebouwen, red.) al op het eerder bepaalde Paris Proof niveau zat. Dit terwijl logistiek vastgoed nog een enorm potentieel heeft om energie te besparen en om duurzame energie op te wekken. Ook stemmen de doelen nu beter overeen met CRREM, het rapportagesysteem voor de beleggingsfondsen. De nieuwe Paris Proof waarden zijn:
Industriefunctie Bedrijfshal -25 kWh/m2
Industriefunctie Koel/vrieshuis 15 kWh/m2
Deze wijzigingen zijn opgenomen in het binnenkort te publiceren WEii protocol 3.0 en worden in de rekentool op www.weii.nl opgenomen.
SADC, fotograaf: Flying Dutchmen
Samenwerking en netcongestie
Het zwaartepunt van de verduurzaming binnen de logistieke sector ligt volgens Van Kooij en Jansen bij bestaande bedrijfshallen. Jansen: “Alle nieuwe hallen en distributiecentra die worden gebouwd zijn eigenlijk al duurzaam op het gebied van materialen én energie. Het draait juist om de bestaande bouw die verdeeld is over de meer dan 3.500 bedrijventerreinen die Nederland rijk is. Dit verouderde vastgoed is de uitdaging voor nu.” Van Kooij voegt toe: “De lat ligt hoog bij nieuwbouw, duurzaam is de nieuwe marktstandaard. In die bestaande bouw denk ik dat met name de samenwerking gevonden moet worden tussen de gebruikers en eigenaar van het gebouw om de slag te kunnen maken naar een duurzaam gebouw. Alleen zo behoudt het vastgoed zijn waarde.”
Toch zijn er ook nog obstakels waar nog een oplossing voor moet worden gezocht, zoals netcongestie. Jansen: “De regio Haarlemmermeer werd in oktober 2020 als een van de eersten in Nederland geconfronteerd dat de transportcapaciteit op rood ging. Oftewel, de verdeelcapaciteit was op, er was genoeg stroom maar niet genoeg vrije ruimte op het net om het te leveren. Dit heeft SADC een impuls gegeven om samen met andere ondernemers op korte termijn een oplossing te zoeken voor dit probleem. Alleen samen kunnen we de energietransitie voltooien.”
Van Kooij vult toe: “Het is niet alleen in Nederland een probleem, maar het speelt wereldwijd. De vraag naar energie neemt enorm toe en dit is niet iets wat we alleen kunnen oplossen. Het overstijgt het gebouwniveau en eigenlijk zelfs de sector. Dit is iets wat we samen met de overheid moeten aanpakken.”
Samen met de overheid
Dit is ook de boodschap die ze beiden willen meegeven aan het nieuwe kabinet. Van Kooij: “Een energielabelplicht voor de logistieke sector is wenselijk, maar we hebben als sector laten zien dat we op eigen initiatief ook bepaalde stappen hebben gezet. Een energielabel kan meer structuur geven en zo de energieprestatie van gebouwen goed vergelijkbaar maken. Zo’n plicht kan een aanjager voor verduurzaming zijn, want gebouwen die nog geen maatregelen hebben getroffen komen zo aan het daglicht en worden gedwongen actie te ondernemen. Een ander punt is dat de Nederlandse wetgeving meer moet aansluiten op de Europese wetgeving. Binnen Prologis werken we samen met verschillende Europese landen en je merkt toch dat er onderling grote verschillen zijn. Met meer eenduidigheid kan je veel winst behalen.” 
Prologis in Tilburg
Jansen voegt hieraan toe: “We hebben regelgeving nodig voor een level playing field. Want het moet niet alleen de koplopers zijn die alle kosten op zich nemen voor innovatie en ontwikkeling, maar dit moet verdeeld worden over de sector. Daarbij moet de overheid meer een voorbeeld zijn. Ze hebben veel vastgoed in eigen bezit, laat zien met goede voorbeelden hoe zij verduurzaming aanpakken als inspiratie voor anderen.”
Klimaatadaptatie en innovatie
Tot slot zien Van Kooij en Jansen de toekomst positief in, maar vinden dat het niet alleen bij het halen van de Paris Proof doelen moet blijven. “Klimaatadaptatie is ook een thema dat speelt. Kijk naar alle overstromingen afgelopen zomer. Ook al halen we de Parijs doelen, de klimaatverandering is ingezet. Wees hierop voorbereid, want een overstroomde bedrijfshal of distributiecentrum moeten we voorkomen. Het is belangrijk om alert te zijn op niet alleen mitigatie, maar ook adaptatie,” zegt Van Kooij.
Jansen tot besluit: “Ondanks de snelheid waarmee verduurzaming nu gaat, is er nog genoeg ruimte voor innovatie. Denk aan overdag je wagenpark opladen met zonnepanelen op je logistieke vastgoed, waarom kan je die energie niet meenemen naar huis? Door dit soort innovaties te stimuleren, komen we steeds verder. Dat is ook het mooie van de werkgroep, door elkaar te prikkelen, te stimuleren en samen te werken halen we het doel: een mooie leefbare wereld waarbij logistieke panden een belangrijke rol spelen als motor van de duurzame economie.”
SADC, Fotograaf: Flying Dutchmen
