Sterker nog: als we op deze voet verder gaan, dan is ons CO₂-budget over enkele jaren al op. En bijna de helft van ons nationale budget komt voor rekening van de gebouwde omgeving.
Met die kennis ontstaat er ook een extra opgave voor het verduurzamen van de gebouwvoorraad in Nederland. Om die Parijse klimaatdoelstellingen te behalen moeten gebouwen veel minder CO₂ uitstoten, dus minder energie gebruiken. Daar is de aandacht vooral naar uit gegaan. Maar om die CO₂-reductie te bewerkstelligen, moeten gebouwen beter geïsoleerd worden en bijvoorbeeld worden voorzien van zonnepanelen. Oude energie slurpende panden moeten wellicht zelfs tegen de vlakte om er nieuwe duurzame gebouwen voor neer te zetten. Dat veroorzaakt in de huidige manier van renoveren en bouwen veel uitstoot.
Lange termijn
Het produceren van bouwmaterialen, om gebouwen te renoveren en bijvoorbeeld te isoleren, kost namelijk veel CO₂ in de vorm van materiaalgebonden emissies. Dit wordt ook wel ‘embodied’ emissie genoemd. Zo geeft de productie van beton een enorme CO₂-uitstoot. Datzelfde geldt voor het produceren van staal, aluminium en zonnepanelen. Daarom heeft DGBC aan het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) gevraagd hoeveel CO₂-budget wordt opgeslokt door het renoveren en verduurzamen van de gebouwen in Nederland en welke mogelijkheden er zijn om deze grote en noodzakelijke opgave binnen het nog beschikbare budget te houden.
Grote voet
Aan de hand van de MilieuPrestatieBerekening (MPG) is de totale levenscyclus van gebouwen (LCA) berekend. Een van de indicatoren in een LCA is de CO₂. De uitkomsten van dat onderzoek leiden tot een eenvoudige conclusie: we bouwen op te grote voet en moeten razendsnel heel veel minder CO₂ uitstoten. Gemiddeld ligt de impact van nieuwbouw op 372 kg CO₂/m², door PV-panelen neemt dat toe tot 413 kg. Renovatie in plaats van nieuwbouw is een goede keuze, omdat de bouwstructuur niet meer gebouwd hoeft te worden. Dit resulteert in een gemiddelde impact van 205 kg CO₂/m². Als we doorgaan zoals we nu bouwen, is het CO₂-budget bij een 1,5 graad scenario over vijf jaar op en bij een 2 graden scenario over veertien jaar. Het lukt inmiddels wel om energieneutraal te bouwen, maar niet om 'embodied-neutraal' te bouwen. En dat is dus slecht nieuws.
Totale CO₂-budget volgens het IPCC |
|
| Globaal tot 1,5° Celsius | 420 Gton CO₂ |
| Globaal tot 2° Celsius | 1170 Gton CO₂ |
| Nederland 1,5° Celsius | 949 Mton CO₂ |
| Nederland 2° Celsius | 2644 Mton CO₂ |
De bouw is naar inschatting verantwoordelijk voor 17 Mton CO₂-uitstoot per jaar. Dat is 11% van het totaalbudget van Nederland, dus de bouw heeft nog 104 Mton CO₂-budget. Dat budget is al in 2026 op als we op de huidige voet doorgaan. Dat is 24 jaar te vroeg. Om de Parijse klimaatdoelstellingen te behalen, en dus Paris Proof te zijn, moet 53% beter gebouwd worden. Vanaf vandaag.
Oplossingen
NIBE heeft verschillende scenario’s doorgerekend, waaronder biobased bouwen en het volledig hergebruiken van alle vrijkomende bouwmaterialen. Al deze opties blijken nodig. In totaal moeten we 4% CO₂-reductie per jaar behalen. Om binnen ons CO₂-budget te blijven moeten wel 'beter' bouwen. Dat betekent dat de industrie verduurzaamd moet worden, maar dat er ook meer ingezet moet worden op biobased bouwen en urban mining. Alleen op die manier wordt de nodige halvering van de CO₂ per vierkante meter bereikt.
Vervolg
De verkenning van NIBE is een eyeopener. We moeten meer doen om de opwarming van de aarde af te remmen. DGBC zal dan ook steeds verder uitwerken hoe de gebouwde omgeving kan toewerken naar een werkelijke Paris Proof-gebouwde omgeving. Met aandacht voor operationele en embodied emissies. Op 1 december is daarom met andere Green Building Councils uit de hele wereld een project gestart om tot zogenoemde Whole Carbon Roadmaps te komen. Dat project wordt gesteund door het EU LIFE programma en de foundations van Laudes en IKEA. Met het project wordt een brug geslagen tussen energiereductie en circulair bouwen en renoveren. Een van de mogelijke voorstellen is het om de MPG aan te scherpen, met daarbij jaarlijks een CO₂-reductie van 4%.
De resultaten van het onderzoek zijn op dinsdag 8 december in een webinar gepresenteerd. Bekijk het webinar volledig terug de terugblikpagina.
